Welkom


Heb je het essay gelezen? En ook weer doorgegeven? Dan is de opzet van deze actie nu al een succes! Welkom en deel je mening met de andere lezers van het essay en dit blog.


Waarom dit blog?
Ik ben dit blog begonnen na het lezen van het essay 'De eeuwige terugkeer van het fascisme', van Rob Riemen. Het blog is bedoeld als platform voor betrokken Nederlanders (jij ook?) die zich interesseren in de thematiek waar Riemen over schrijft en over de ontwikkelingen in en buiten Nederland die Riemen hebben aangezet tot het schrijven van het essay.

Volgens mij is de boodschap die hij met het essay wil meegeven dat het fascisme als politieke strategie altijd sluimert in een maatschappij als de onze. Niet Wilders en de PVV zijn het probleem, maar wij allemaal, ons gedrag als 'massamens', onze oppervlakkigheid, het verlies in het geloof in algemeen heersende normen en waarden, de gemakzucht van de media, de teloorgang van de kwaliteit van onze scholing, de kritiekloze houding van de politici. Een 'massamens' is, hoe tegenstrijdig dit ook klinkt, ontevreden en ontevredenheid zoekt een zondebok. In zo'n klimaat kan een charismatische figuur als Geert Wilders makkelijk voeten aan de grond krijgen met fascistische handelswijzen.

Stel dat Riemen gelijk heeft met deze boodschap. Stel dat het fascisme inderdaad in onze samenleving sluimert en wakker wordt als we indutten en ons laten misleiden door gemak en ontevredenheid over onze eigen situatie. Wat kunnen wij dan doen? Ik ben heel benieuwd naar jouw ideeen daarover. Deel ze op dit blog, inspireer de lezers en laat je inspireren door medebloggers!


Ik hoop dat je je hier thuis zult voelen en dat je bezoeken leiden tot een vruchtbare uitwisseling van ideeën.

woensdag 12 januari 2011

Compassie, een oeroud instinct

Nog even terugkomen op mijn bericht van vorige week, over de (on)logica achter het uitsluiten van vreemden. Want ik doe een flauwe poging, maar wie kan dit beter uitleggen dan Karen Armstrong? In NRC Next van afgelopen maandag beschrijft Marte Kaan Armstrongs nieuwe boek Compassie. Daarin legt Armstrong uit dat

gevoelens van haat en woede begrijpelijk [zijn] wanneer ons of onze geliefden iets wordt aangedaan. Ze fungeren als overlevingsmechanismen omdat het aanzet tot voeden, vechten, vluchten en voorplanten. [....] Deze basale emoties zijn gelegen in ons reptielenbrein en in de loop van duizenden jaren heeft de mens daar nog een nieuw stel hersenen bij gekregen, de neo-cortex. Die stelt ons in staat afstand te nemen, de wereld en onszelf te beschouwen en te reflecteren op onze primitieve emoties. De vier overlevingsmechanismen (voeden, vechten, vluchten en voortplanten, red) staan echter nog steeds aan de basis van al onze activiteiten, onze relativerende, wijze neo-cortex te spijt. Ook compassie blijkt gezeteld te zijn in het oude brein, het overlevingsmechanisme dat daaraan ten grondslag ligt is ouderlijke affectie: mensen zijn afhankelijker van liefde dan andere soorten. ... Ook al is ieder mens behept met compassie (het ligt immers in het oeroude brein, red), dit vermogen moet actief ontwikkeld worden, zo stelt Armstrong. Volgens haar zijn we verslaafd aan ons egoisme.
Compassie is dus onderdeel van ons reptielenbrein, maar willen we niet vervallen in oeroud, instinctief gedrag, dan moeten we die compassie naar boven toveren door onze neo-cortex bewust aan te boren. Op die manier kunnen we ons reptielenbrein sussen en de compassie haar werk laten doen. En oefening baart hierbij kunst, aldus Armstrong.

En als ik zo om me heen kijk dan kunnen we die oefening goed gebruiken. Waarom is het anders nodig dat Riemen een waarschuwing schrijft voor de terugkeer van fascisme? Waarom krijgt de PVV anders zoveel aanhang? Waarom worden koptische kerken anders zwaar bewaakt tijdens hun kerstviering? Waarom krijgen hulpverleners anders de volle laat als ze een medemens het leven willen redden? Om maar wat te noemen. Het uitsluiten van vreemden is hierbij typisch een voorbeeld van een niet-gecorrigeerde reactie van dat reptielenbrein. En wat ik al schreef: de mens is niet meer afhankelijk van die reactie, het heeft nu een neo-cortex. Handig om te weten.
Heb jij Compassie al gelezen? Dan hoor ik graag wat je ervan vindt!

Geen opmerkingen: